Namaszczenie chorych
Osoby chore można zgłaszać w zakrystii, w biurze parafialnym bądź telefonicznie: tel. 730 290 829
„Nasz Pan, Jezus Chrystus, który tyle dla nas wycierpiał, jest obecny wśród nas. Chorzy przychodzili do Jezusa, aby Go błagać o zdrowie. On to zwraca się do nas przez apostoła Jakuba: Choruje ktoś z was? Niech sprowadzi kapłanów Kościoła, by się modlili nad nim i namaścili go olejem w imię Pana. Modlitwa pełna wiary będzie dla chorego ratunkiem i Pan go podźwignie, a jeśliby popełnił grzechy, będą mu odpuszczone”
(Sakramenty chorych. Obrzędy i duszpasterstwo, nr 92)
NAMASZCZENIE CHORYCH W KOŚCIELNEJ TRADYCJI
Najczęściej jako biblijny fundament namaszczenia chorych wskazuje się nowotestamentowy tekst: „Choruje ktoś wśród was? Niech sprowadzi kapłanów Kościoła, by się modlili nad nim i namaścili go olejem w imię Pana. A modlitwa pełna wiary będzie dla chorego ratunkiem i Pan go podźwignie, a jeśliby popełnił grzechy, będą mu odpuszczone” (Jk 5, 14-15). Kapłani modlą się zatem nad chorymi i namaszczają ich olejem w imię Jezusa Chrystusa.
Starożytni łączyli zazwyczaj uleczenie z namaszczeniem (por. np. Mk 6, 13). Obecnie sakrament namaszczenia chorych łączy człowieka z Chrystusem Panem, umacnia go, sprawiając, że chory ma dość odwagi w wierze, by pogodzić się z zaistniałą sytuacją, która przecież może nawet skończyć się śmiercią. Dlatego też choremu w niebezpieczeństwie śmierci udziela się tzw. wiatyku.
Warto w tym miejscu jeszcze raz przypomnieć, że sakrament chorych jest przeznaczony dla ludzi przytomnych. Stąd też kapłana wzywamy, kiedy chory jest przytomny, pragnie się wyspowiadać, przyjąć Komunię św. i namaszczenie świętymi olejami.
SAKRAMENT NAMASZCZENIA CHORYCH
Przez namaszczenie chorych i modlitwę kapłana Kościół poleca chorych Chrystusowi, aby ich podźwignął i zbawił (por. Jk 5,14-15; KK 11). „Sakrament ten udziela choremu łaski Ducha Świętego, która pomaga całemu człowiekowi do zbawienia, a mianowicie umacnia ufność w Bogu, uzbraja przeciw pokusom szatana i trwodze śmierci. Dzięki tej pomocy chory może nie tylko znosić dolegliwości choroby, ale także je przezwyciężać i odzyskać zdrowie, jeśli to jest pożyteczne dla zbawienia jego duszy” (Sakramenty chorych nr 6).
Według Katechizmu Kościoła katolickiego „pierwszą łaską sakramentu namaszczenia chorych jest łaska umocnienia, pokoju i odwagi, by przezwyciężyć trudności związane ze stanem ciężkiej choroby lub niedołęstwem starości” (KKK 1520). Chory dzięki łasce tego sakramentu „przyczynia się do uświęcenia Kościoła i do dobra wszystkich ludzi, za których Kościół cierpi i ofiaruje się przez Chrystusa Bogu Ojcu” (KKK 1522). Na społeczny i eklezjalny charakter namaszczenia chorych wskazuje zwyczaj gromadzenia się wiernych wokół chorego przyjmującego sakramenty święte. Ten zwyczaj wspólnej modlitwy przy łóżku chorego zachęcamy podtrzymywać.
Proszę pamiętać, że namaszczenie chorych nie jest sakramentem dla umierających, ale przeznaczone jest dla tych, którzy znajdują się stanie ciężkiej i niebezpiecznej choroby. Do przyjęcia sakramentu namaszczenia chorych zachęcamy także osoby w podeszłym wieku, choćby nie występowały u nich objawy rozpoznanej choroby (Sakramenty chorych nr 11; por. KPK kan. 1004 § 1).
Zachęcam też wiernych do noszenia symboli religijnych np. medalika, krzyżyka, (znaku religijnego w formie plakietki na szybie samochodu), które w razie wypadku byłyby znakiem ich wiary i przynależności do Kościoła a tym samym ułatwiały szafarzowi ewentualne udzielenie sakramentów w niebezpieczeństwie śmierci. Dobrym zwyczajem jest noszenie przez kierowców kartki z prośbą o wezwanie kapłana w razie poważnego wypadku i zagrożenia życia.
Doświadczenie potwierdza, że postawa człowieka wobec choroby i sakramentu namaszczenia wiąże się ściśle z całym jego dotychczasowym życiem religijnym. Wierni często przystępujący do sakramentu pokuty i Komunii świętej zwykle sami proszą o sakrament namaszczenie chorych. Natomiast ci, którzy zaniedbują praktyki religijne, zwłaszcza przyjmowanie sakramentów, wymagają najpierw ewangelizacji, aby doprowadzić ich do prawdziwego nawrócenia i rozumienia znaczenia sakramentów w czasie choroby i starości.
Wiernych udających się na leczenie do szpitala, a zwłaszcza przed poważną operacją, zachęcam, aby, jeśli to możliwe, przyjęli sakrament pokuty i namaszczenia w parafii. Jeśli tego nie uczynią, powinni o te sakramenty prosić kapelana szpitala.
Przy sprawowaniu sakramentu namaszczenia chorych nie stosuje się kryterium wieku. Wszyscy proszący o sakrament powinni być „odpowiednio przygotowani i wewnętrznie usposobieni” (KPK kan. 1002), czyli w stanie łaski uświęcającej. Przypominamy o możliwości powtarzania sakramentu namaszczenia wtedy, gdy „chory po wyzdrowieniu znowu ciężko zachoruje lub jeśli w czasie trwania tej samej choroby niebezpieczeństwo stanie się poważniejsze” (KPK kan. 1004 § 2).
KOMU UDZIELA SIĘ SAKRAMENTU NAMASZCZENIA?
- "Z wielką gorliwością i pilnością należy udzielać tego sakramentu wiernym, których życie jest zagrożone z powodu choroby lub podeszłego wieku" (Sakramenty chorych, 8; por. KL 73). "Namaszczenia chorych można udzielić wiernemu, który - po osiągnięciu używania rozumu - z powodu choroby lub starości zaczyna znajdować się w niebezpieczeństwie (in periculo incipit versari) " (KPK kan. 1004 § 1).
- "Przed operacją można udzielić namaszczenia chorych, jeżeli przyczyną operacji jest niebezpieczna choroba" (Sakramenty chorych, 10).
- "Osobom w podeszłym wieku, których siły opuszczają, można udzielić namaszczenia chorych również wtedy, gdy nie zagraża im niebezpieczna choroba" (Sakramenty chorych, 11).
- "Dzieciom również należy udzielać namaszczenia chorych, jeżeli osiągnęły taki poziom umysłowy, że ten sakrament może im przynieść pokrzepienie" (Sakramenty chorych, 12; por. KPK kan. 1004 § 1). Dotyczy to zwłaszcza dzieci, których życie jest poważnie zagrożone, np. przez nieuleczalne choroby (np. nowotworowe). Odpowiednio przygotowane przez rodziców i kapłana mogą świadomie i owocnie przyjąć ten sakrament duchowego umocnienia. "W razie wątpliwości, czy dzieci osiągnęły używanie rozumu, należy udzielić sakramentu" (Sakramenty chorych, 12; por. KPK kan. 1005).
- "Sakrament ten wolno powtórzyć, jeśli chory po wyzdrowieniu znowu ciężko zachoruje lub jeśli w czasie trwania tej samej choroby niebezpieczeństwo stanie się poważniejsze" (KPK kan. 1004 § 2; por. Sakramenty chorych, 9). Jednak nie należy udzielać go zbyt często, jeśli nie zachodzi prawdziwa konieczność.
- "Chorym, którzy stracili przytomność lub używanie rozumu, należy udzielić sakramentu, jeżeli istnieje prawdopodobieństwo, że jako wierzący prosiliby o to, gdyby byli przytomni" (Sakramenty chorych, 14). "Sakramentu należy udzielić chorym, którzy - będąc przytomni na umyśle - przynajmniej pośrednio o niego prosili" (KPK kan. 1006).
25. "W wątpliwości, czy chory osiągnął używanie rozumu, czy poważnie choruje albo czy rzeczywiście już umarł, należy udzielić tego sakramentu" (KPK kan. 1005). - "Kapłan wezwany do chorego, który już umarł, niech błaga Boga, aby go uwolnił od grzechów i przyjął litościwie do swego Królestwa; namaszczenia natomiast niech nie udziela" (Sakramenty chorych, 15). Umarłym nie udziela się żadnego sakramentu.
- "Nie wolno udzielać namaszczenia chorych tym, którzy uparcie trwają w jawnym grzechu ciężkim" (KPK kan. 1007).
- NIGDY NIE UDZIELA SIĘ SAKRAMENTU NAMASZCZENIA WARUNKOWO, tzn. używając formuły: "Jeśli żyjesz" lub podobnej, wyrażającej warunek. Jeśli kapłan ma przynajmniej moralną pewność, że chory jeszcze żyje, udziela mu sakramentu namaszczenia w zwykły sposób
- Namaszczenia chorych udziela się tylko żyjącym, a jeśli stracili świadomość, tylko wtedy, gdy szafarz ma moralną pewność, że gdyby mogli, prosiliby o ten sakrament. Taka praktyka ma również duże znaczenie wychowawcze. Nie jest także przeciwna twierdzeniu, że "sakramenty są dla ludzi", ale wskazuje, że zawsze chodzi o ludzi wierzących, którzy o nie proszą. Nie stwarza również wrażenia, że działają "automatycznie", ale udzielane są wiernym odpowiednio dysponowanym do ich przyjęcia. Duszpasterze powinni również pamiętać, że Pan Bóg działa i zbawia nie tylko przez sakramenty, ale także w inny sposób może człowieka uwolnić od grzechów, np. przez akt żalu doskonałego. (Instrukcja dotycząca posługiwania chorym i umierającym 35.)
GDZIE I KIEDY MOŻNA PRZYJĄĆ SAKRAMENT NAMASZCZENIA?
- W kościele - np. po Mszy Świętej, udając się do zakrystii.
- W domu - podczas comiesięcznej wizyty kapłana z Komunią Świętą.
- Na każde wezwanie - w razie zagrożenia życia kapłan o każdej porze uda się z posługą sakramentalną do chorego.
ISTOTNE ELEMENTY NAMASZCZENIA CHORYCH
Opisowo przedstawia je prawodawca w następujących słowach: Namaszczenie chorych, przez które Kościół wiernych niebezpiecznie chorych powierza Chrystusowi cierpiącemu i uwielbionemu, aby ich podtrzymał i zbawił, udziela się przez namaszczenie ich olejem i wypowiedzenie słów przepisanych w księgach liturgicznych (kan. 998). Kościół w tym sakramentalnym powierzeniu chorego ukazuje zbawcze działanie samego Chrystusa, które ma osobę chorą podtrzymać mocą łaski Boga w samym cierpieniu, niecierpliwości, lęku, a nade wszystko w słabości fizycznej i duchowej, jak również w przeżywanych wątpliwościach i osłabieniu wiary. W sposób jasny wyrażają istotny sens takiego działania słowa wypowiadane przez kapłana podczas namaszczenia czoła i rąk chorego: Przez to święte namaszczenie niech Pan w swoim nieskończonym miłosierdziu wspomoże ciebie łaską Ducha Świętego. – Pan, który odpuszcza ci grzechy, niech cię wybawi i łaskawie podźwignie (SCh 174). Przyjmujący namaszczenie odpowiada za każdym razem po namaszczeniu czoła i dłoni: Amen. Olej do namaszczenia chorych jest poświęcony przez biskupa w Wielki Czwartek, chociaż w wyjątkowych okolicznościach i to w czasie sprawowania sakramentu może to uczynić również kapłan (kan. 999).
Szafarz powinien dokonywać namaszczenia bezpośrednio własną ręką, chociaż kiedy istnieje poważna racja może użyć do tego jakiegoś pomocnego i odpowiedniego narzędzia np. pędzelka, wacika czy czegoś innego (kan. 1000 §2). Dlatego ważne jest, aby zapraszając kapłana do chorego jasno przedstawić mu stan zdrowia osoby chorej, możliwość kontaktu i owocnego sprawowania sakramentu. Rodzina lub posługujący chorym (duszpasterze, kapelani szpitalni) winni zatroszczyć się wcześniej o należyte pouczenie o naturze namaszczenia chorych i odpowiednie przygotowanie chorych do przyjęcia tej łaski Chrystusa uzdrawiającego. Może się to dokonać przez rozmowę, katechezę, wspieranie słowami wiary i wspólną modlitwą, obudzeniem pragnienia przyjęcia Chrystusa w misterium namaszczenia. We wspólnocie parafialnej powinno się organizować dni osób chorych, a w czasie Mszy św. wtedy sprawowanej w ich intencji udzielić sakramentu namaszczenia oraz posilić ich Komunią św.
PRZYGOTOWANIE RODZINY, CHOREGO, MIEJSCA.
Miejscem udzielenia tego sakramentu jest aktualne miejsce przebywania chorego, a mianowicie szpital, hospicjum, dom rodzinny, miejsce ataku choroby. Rodzina opiekująca się chorym, a więc domownicy nie powinni odwlekać zaproszenia księdza z posługą do chorego, zwłaszcza kiedy osoba często przystępowała do spowiedzi i Komunii św. Kiedy na skutek choroby nie może sama pójść do kościoła to kapłan może przyjść do niej, aby jej dobro duchowe nie ucierpiało. Postawa otwartości wobec chorego zawsze jest dobrą okazją, aby wesprzeć go słowami wiary, wspólną modlitwą o powrót do zdrowia, a wskazując na krzyż Pana Jezusa zachęcać, by cierpiący łączył się dobrowolnie z Ofiarą Zbawiciela. Istnieje możliwość poproszenia kapłana, aby odprawił Mszę św. w domu chorego, w której będą mieli okazję uczestniczyć wszyscy domownicy. Jest to wspaniała okazja, aby w tym okresie trudnym dla wszystkich odważyć się wzajemnie apostołować i złożyć świadectwo żywej wiary. Przygotowując pokój chorego na przyjście kapłana należy zadbać o nakrycie stołu białym obrusem, postawić krzyż, zapalić świece, postawić naczynie z poświęconą wodą, kropidło oraz watę. Stół będzie domowym ołtarzem, na którym kapłan postawi nie tylko naczynko z poświęconym olejem chorych, ale nade wszystko naczynie z Ciałem Pańskim – Komunią św. dla chorego.
Jeśli nie zapamiętamy jak przygotować mieszkanie na czas posługi kapłana u chorego, to zawsze można o to księdza zapytać, a więc jak i co przygotować w domu na jego przybycie do chorego? Możemy to uczynić kiedy osobiście w imieniu chorego prosimy go o przybycie. Nie bójmy się, namaszczenie chorych nie jest zwiastowaniem śmierci wiecznej, jest umocnieniem i udzieleniem łaski zdrowia dla duszy i ciała człowieka chorego. Jezus jest specjalnym lekarzem ciała i duszy. Najważniejsze jest jednak, aby domownicy i osoby towarzyszące przygotowały się duchowo i modliły się wraz z księdzem w intencji chorego.
Osoby chore można zgłaszać w zakrystii, w biurze parafialnym bądź telefonicznie: tel. 730 290 829
Źródło:
Konferencja Episkopatu Polski - Instrukcja dotycząca posługiwania chorym i umierającym (07.06.2017)